فصل 1- اصول عمومی عمل دستگاه گوارش

1-1 خصوصیات عضله صاف لوله گوارش

2-1 کنترل عملکرد دستگاه گوارش

فصل 2- حرکات در لوله گوارش

فصل 3- ترشحات در لوله گوارش

فصل 4- هضم و جذب

خصوصیات عضله صاف در دستگاه گوارش

نقش لوله گوارش تأمین مداوم آب – الکترولیت ها و مواد غذایی برای بدن است. بهمین دلیل اعمال زیر را انجام می دهد:

1. حرکت غذا در لوله گوارش 2. ترشح شیره‌هاي گوارشي و هضم غذا  3. جذب فراورده های گوشتی ، آب و الکترولیت ها

ديوارة لوله گوارش در مقطع عرضی از خارج به داخل شامل لایه های زیر است

1. سروز  2. لایه عضلانی طولی  3. لایه عضلانی حلقوی  4. زیر مخاط Submucosa  5. مخاط mucosa 

همچنین لایه پراکنده ای از فیبرها و عضله صاف بنام عضله مخاطی در لایه های عمقی مخاط وجود دارد.

ویژگیهای عضله صاف لوله گوارش

1- فیبرهای عضله صاف لوله گوارش از طریق تعداد زیادی gap junction با یکدیگر ارتباط دارند بنابراین سیگنالهای الکتریکی که موجب انقباض عضلانی می شوند به آسانی از یک فیبر به فیبر بعدی در داخل هر دسته و با سرعت بیشتری در طول عضله منتقل می شود. پس هر لایه عضلانی به صورت سن سی تیوم عمل می کند یعنی اگر پتانسیل عمل در هر نقطه ای از توده عضله ایجاد شود بلافاصله در کلیه جهات در عضله منتشر می شود.

2- عضله صاف لوله گوارش دارای نوسانات ریتمیک خودبخودی در پتانسیل غشای بین 65- تا 45- میلی ولت است که به آن امواج آهسته یا ریتم الکتریکی پایه (BER) گویند.

نکته : گانونگ – بجز مری و بخش فوقانی معده بقیه قسمتهای عضله صاف گوارش دارای BER هستند.

ویژگیهای امواج آهسته یا BER:

الف- BER پتانسیلهای عمل نیستند بلکه تغییرات آهسته نوساندار در پتانسیل استراحت غشا هستند.

ب – شدت این امواج بین 5 تا 15 میلی ولت متغیر است.

ج- فرکانس این امواج در بخش های مختلف لوله گوارش متفاوت است: در جسم معده   3 بار در دقیقه – دوازده 12 بار در دقیقه ايلئون انتهایی 8-9 بار در دقیقه – درکولون 9 بار در دقیقه – از سکوم تا تا سیگموئید تا حدود 16 بار در دقيقه بالا می‌رود.

د- علت ایجاد BER احتمالاً سلولهای پیس میکری بنام کاخال هستند که در بافت میان بافتی قرار دارند.

هـ -  امواج آهسته نمی توانند در لوله گوارش انقباض ایجاد کنند اما ریتم انقباض را مشخص می کنند (مثلا در دوازدهه 12 بار در دقیقه انقباض رخ دهد.) استثناء: گاها BER در معده می تواند انقباض عضلانی ایجاد کند.

3. در عضله صاف گوارش پتانسیلهای عمل واقعی را نیزه یا اسپایک گویند که بر روی قله امواج آهسته ظاهر می شوند.

اگر پتانسيل استراحت غشای عضله صاف لوله گوارش از حدود 40 میلی ولت مثبت تر شود پتانسیلهای نیزه به طور اتوماتیک بوجود می آیند هر قدر پتانسیل امواج آهسته از این حد بالاتر بروند فرکانس پتانسیلهای نیزه افزایش می یابد (محدوده فرکانس بین 1 تا 10 اسپايك در ثانیه است)